Skip to main content

Lausir endar: Leyndardómar Álfkonudúksins frá Bustarfelli

22. ágúst 2017

Nú stendur yfir á Vopnafirði athyglisverð sýning sem byggir á sögninni um Álfkonudúkinn frá Bustarfelli. 

Álfkonudúkurinn frá Bustarfelli er þjóðargersemi frá 17. öld sem varðveitt er á Þjóðminjasafni Íslands. Sagan segir að húsfreyjan á Bustarfelli hafi á sínum tíma fengið hann í gjöf frá álfum. Síðar var dúknum breytt og hann notaður sem altarisklæði í Hofskirkju. Sýningin LAUSIR ENDAR speglar vinnu fornleifafræðingsins Birgit Lund og listakonunnar Ingrid Larssen sem dvöldu á Vopnafirði síðast liðið haust og urðu heillaðar af Álfkonudúknum og sögu hans.

Á sýningunni Lausir endar sem nú stendur yfir í Safnaðarheimilinu á Vopnafirði, eru sýnd útsaumuð verk eftir Ingrid sem unnin eru undir áhrifum frá dúknum. Þá er einnig til sýnis verk sem unnið var af börnum og konum á Vopnafirði að frumkvæði Ingridar. Við opnun sýningarinnar kynnti Birgit niðurstöður rannsókna sinna á dúknum en hún hefur rannsakað sögu hans og mögulegan uppruna. Birgit hefur meðal annars fundið tvö sambærileg altarisklæði sem varðveist hafa í Noregi annars vegar í Giske og hinsvegar í Kvernes. Dúkarnir eru sláandi líkir Álfkonudúknum, bæði hvað varðar myndmál og útsaumstækni. Niðurstöður sínar hefur Birgit gefið út í hefti sem er samnefnt sýningunni.

Birgit er lektor og fornleifafræðingur auk þess sem hún hefur unnið sem barna- og unglingakennari og hefur lagt áherslu á það í kennslu sinni að vekja áhuga barnanna á heimahögum og eigin menningu. Listakonan Ingrid Larssen hefur fengist við margvíslega listsköpun en frá árinu 2001 hefur textíll og útsaumur verið hennar aðalviðfangsefni þar sem hún hefur sótt sér innblástur í gamlar hefðir og aðferðir. Ingrid rekur eigin vinnustofu í Noregi og hefur tekið þátt í og sett upp fjölda sýninga, bæði í heimalandi sínu og víðar um heim. Meðal annars stóð hún fyrir verkefninu Festum þráðinn í samstarfi við Minjasafn Austurlands og Sortland Museum í Vesterålen en þar rannsakaði hún útsaum kvenna á Austurlandi og í Vesterålen og setti upp sýningar með verkum 5 kvenna frá hvorum stað í báðum söfnum.

Í tilefni af sýningaropnuninni og fyrirlestri Birgitar var Álfkonudúkurinn sjálfur til sýnis á Vopnafirði á opnuninni og á fyrstu dögum sýningarinnar í samstarfi við Þjóðminjasafnið. Var þetta í fyrsta skipti sem Álfkonudúkurinn kom á heimaslóðir síðan hann var settur á Þjóðminjasafnið til varðveislu. Margrét Hallgrímsdóttir þjóðminjavörður var viðstödd opnunina og afhjúpaði dúkinn ásamt Berghildi Fanneyju Hauksdóttur, safnstjóra Minjasafnsins á Bustarfelli. Það er ekki á hverjum degi sem slíkir dýrðgripir úr fórum Þjóðminjasafnsins eru færðir til sýningar annars staðar á landinu enda krefst ferðalagið mikils undirbúnings. Helga Vollertsen, sérfræðingur hjá munasafni Þjóðminjasafnsins, fylgdi dúknum alla leið á áfangastað og sá til þess að hann væri meðhöndlaður á réttan hátt í öllu ferlinu. Dúkurinn var þrjá daga á sýningunni og var síðan aftur fluttur aftur til Reykjavíkur en áhugasamir geta skoðað hann á sýningunni Sjónarhorn sem nú stendur yfir í Safnahúsinu við Hverfisgötu

Sýningin LAUSIR ENDAR er afrakstur margra ára menningarsamstarfs Austurlands og Vesterålen í Norður Noregi. Auk þess koma Vopnafjarðarhreppur, Minjasafnið á Bustarfell, Þjóðminjasafn Íslands, Minjasafn Austurlands og Austurbrú að verkefninu.

Hér má sjá umfjöllun RÚV um Álfkonudúkinn og rannsókn Birgitar.

Inn á menningarsögulega gagnasafninu Sarpi er að finna fróðleik um dúkinn. 

Hér fyrir neðan má sjá myndir frá opnun sýningarinnar og fyrirlestri Birgit. 

20170819 Lausir Endar 4
20170819 Lausir Endar 1
20170819 Lausir Endar 5
20170819 Lausir Endar 7
20170819 Lausir Endar 2
20170819 Lausir Endar 3

 

Síðustu fréttir

Öskupoka- og bolluvandasmiðja
12. febrúar 2024
Það var handagangur í öskjunni og líf í tuskunum í Safnahúsinu á dögunum þegar Minjasafnið, Bókasafn Héraðsbúa og Soroptimistaklúbbur Austurlands stóðu saman að öskupoka- og bolluvandasmiðju. Þar v...
Minjasafnið hlýtur styrki úr Safnasjóði.
26. janúar 2024
Á dögunum var úthlutað styrkjum úr aðalúthlutun Safnasjóðs við hátíðlega athöfn húsnæði Listasafns Íslands í Safnahúsinu við Hverfisgötu. Minjasafn Austurland hlaut tveggja milljóna króna styrk í v...
Fjölbreytt afmælisár að baki.
10. janúar 2024
Nú þegar enn eitt árið hefur runnið sitt skeið er ekki úr vegi að staldra við og líta yfir farinn veg. Nýliðið ár var Minjasafni Austurlands gott, starfsemin var fjölbreytt og gestafjöldi með mesta...